گزیده ای از جلد نهم دایرة المعارف الحیاة
جدیدترین
اثر استاد محمّدرضا حکیمی
ویژگی ها و وظایف حکومت اسلامی در "حکومت اسلامی از نظر کتاب و سنت"
حکومت اسلامی از نظر قرآن و احادیث (کتاب و سنت) نام جدید ترین کتاب استاد محمد رضا حکیمی و برادران اوست که در نمایشگاه بین المللی کتاب از آن رونمایی شد. این کتاب برشی است از جلد نهم دایره المعارف اسلامی "الحیات" که در حال حاضر در دست انتشار است.
از ویژگی های مهم و اساسی این کتاب پرداختن به مساله حکومت اسلامی نه از لحاظ امکان و امتناع و مباحث فلسفه سیاسی بلکه از جهت ویژگی های فردی، اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی جامعه مورد حاکمیت حکومت اسلامی است که باید توسط حاکمیت دینی صالح تامین شود.
این کتاب با خطبه ای از نهج البلاغه آغاز می شود که در آن امیرالمونین(ع) با اشاره به مساله اصلاح جامعه می فرمایند:"جز با "حکومت های صالح"جامعه اصلاح نشود و جز با پایداری و همکاری مردم حکومت ها موفق نخواهند بود. هر گاه مردم وظایف خود را در برابر حاکمیت درست انجام دهند و حاکمیت نیز به وظایف خود در برابر مردم، درست عمل کند "حق"در همه چیز ملاک قرار می گیرد..."
مولف کتاب در ادامه در ده فصل به تبیین صد و یژگی حکومت صالح در حوزه های فردی و اجتماعی با استفاده از قران و روایات می پردازد.
ویژگی های انسانی، فرهنگی، حکومتی، حقوقی، اخلاقی، اجرایی، اقتصادی، اجتماعی و مردمی از جمله این ویژگی هاست که به هر کدام در فصلی مجزا پرداخته شده است.
شاخص کتاب ارائه دقیق و منظم از مسایل مطرح شده در قرآن و روایات -به عنوان دو منبع اصلی دین- است که به صورت نظام مند و با مفهوم سازی دقیق انجام شده است.
در فصل اول با اشاره به "ویژگی های انسانی" حکومت های صالح در چند بخش از رعایت کرامت انسان، زندگی بدون فقر، زندگی بدون ظلم، زندگی بدون تحقیر و زندگی بدون استعلا و برتر نمایی در حکومت اسلامی سخن به میان آمده است.
در فصل پنجم نیز با اشاره به ویژگی های اخلاقی حکومت صالح در بخش های مجزا به مسایلی چون: دوری از ستایش دوستی و ستایش خواهی حکومت، پرهیز از تسلط طلبی، نفی استبداد، نقد پذیری حاکمیت و... پرداخته شده است.
در فصل دیگر کتاب نیز ذیل عنوان "ویژگی های اجتماعی" حکومت به مساله امنیت و انواع آن پرداخته شده که تحت شش عنوان امنیت نظامی، انتظامی، اعتقادی، اجتماعی، قضایی و شغلی به تبیین وظیفه تامین امنیت توسط حکومت ها اشاره شده است.
در مقدمه کتاب نیز تحت عنوان "اشاره ای در آغاز" چرایی پرداختن به مساله ویژگی های حکومت های صالح مطرح شده که در آن با اشاره به "فایده" و "خطر" پیش روی حکومت اسلامی، به این نکته توجه داده شده که در صورت تبیین منشور نظری وظایف حکومت اسلامی، دو نتیجه مهم به بار می آید که عبارتند از:
- تعهد دوستان به حفظ دین (و عدم سرخوردگی توده ها از برخی عملکردهای نادرست)
- یاس و نا امیدی دشمنان از تخریب دین.
مولف در ادامه مقدمه کتاب نیز با اشاره به دو مساله اساسی در جوامع بشری یعنی "تربیت" و "سیاست" آورده است:
"تربیت ساختن فرد صالح است به منظور ساختن جامعه صالح. وسیاست ساختن جامعه صالح است به منظور ساحتن فرد صالح. فرد در جامعه تربیت می شود، پس برای ساختن "فرد صالح" نیاز به "جامعه صالح" است. جامعه نیز از افراد تشکیل می شود پس برای ساختن "حامعه صالح" نیاز به "فرد صالح" است. و در حاکمیت اسلامی این دو جهت منظور شده است. "
در پایان اشاره آغازین کتاب نیز با اشاره به مساله "عنوان" حکومت اسلامی آمده است:
"هر حاکمیتی فقط در صورتی عنوان "اسلامی" بر آن صادق است، و عقلا و شرعا این حق را دارد که خود را اسلامی بنامد و بخواند که حرکت کلی آن –به ویژه حرکت معیشتی و اقتصادی(لیقوم الناس بالقسط)- در جهت صلاح و اصلاح افراد و صلاح و اصلاح اجتماع باشد."
کتاب "حکومت اسلامی" در 348 صفحه توسط انتشارات علمی- فرهنگی الحیاه منتشر گردیده و در نمایشگاه بین المللی کتاب در غرفه انتشارات دلیل ما همراه دیگر آثار علامه محمد رضا حکیمی با تخفیف 40 درصدی عرضه شده است.
